|
|
| |
|
|
| |
ARGENTYNA |
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
Flaga
|
Kwiat Narodowy:
Ceibo
|
Narodowy minerał:
Rhodochrosite Inca Rose
|
Godło
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
| |
Wprowadzenie: |
Argentyna,
aż do momentu uzyskania niepodległości w 1816 roku,
stanowiła część imperium hiszpańskiego. Od tego czasu
kraj przeżywa powracające co jakiś czas konflikty pomiędzy
siłami konserwatywnymi i liberalnymi oraz pomiędzy frakcjami
cywilnymi i wojskowymi. Dzięki bogatym złożom surowców
mineralnych i zagranicznym inwestycjom rozwinęło się
nowoczesne rolnictwo i przemysł.
|
|
| |
Oficjalna nazwa: |
Republika Argentyńska |
|
| |
Oficjalna nazwa w jęz. lokalnym: |
República Argentina |
|
| |
Nazwa w języku lokalnym: |
Argentina |
|
| |
Ustrój: |
republika |
|
| |
Stolica: |
Buenos Aires |
|
| |
Język urzędowy: |
hiszpański |
|
| |
Używane języki: |
hiszpański, angielski,
włoski, niemiecki, francuski |
|
| |
Prawo głosu: |
od 18 lat; powszechne |
|
| |
Święto narodowe: |
Dzień Rewolucji 25 maja (1810) |
|
| |
Podział administracyjny: |
23 prowincje (provincias,
l.poj. - provincia), and 1 dystrykt federalny* (distrito federal);
Buenos Aires; Catamarca; Chaco; Chubut; Cordoba; Corrientes;
Distrito Federal*; Entre Rios; Formosa; Jujuy; La Pampa; La Rioja;
Mendoza; Misiones; Neuquen; Rio Negro; Salta; San Juan; San Luis; Santa
Cruz; Santa Fe; Santiago del Estero; Tierra del Fuego; Tucuman |
|
|
| |
|
|
| |
Budynek Kongresu w Buenos Aires
|
|
Port w Buenos Aires
|
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
| |
Położenie: |
południe Południowej
Ameryki; nad Atlantykiem; między Chile a Urugwajem |
|
| |
Notka: |
drugi co do
wielkości kraj w Ameryce Południowej (po Brazylii);
strategicznie położony między Atlantykiem i Pacyfikiem. |
|
| |
Sąsiedzi: |
Boliwia 832 km;
Brazylia 1224 km; Chile 5150 km; Paragwaj 1880 km;
Urugwaj 579 km |
|
| |
Współrzędne geograficzne: |
34 00 S, 64 00 W |
|
| |
Powierzchnia całkowita: |
2 766 890 km2 |
|
| |
Powierzchnia - porównanie: |
dziewięć razy większa od Polski |
|
| |
Powierzchnia lądu: |
2 736 690 km2 |
|
| |
Powierzchnia wód: |
30 200 km2 |
|
| |
Długość granic: |
9 665 km |
|
| |
Linia brzegowa: |
4 989 km |
|
| |
Klimat: |
od zwrotnikowego
suchego na północy przez podzwrotnikowy i umiarkowany
do subpolarnego na Ziemi Ognistej; temperatury od 0-2°C
na południu do 28°C na północy; opady roczne od 100 mm
do ponad 4000 mm w południowych Andach; silny, zimny
wiatr pampero |
|
| |
Ukształtowanie terenu: |
równiny Pampy w północnej
części kraju, płaskowyż opadający ku wybrzeży w Patagonii na
południu, wysokie góry Andy wzdłuż zachodniej granicy kraju |
|
| |
Najwyższy punkt: |
Cerro Aconcagua: 6 962 m |
|
| |
Najniższy punkt: |
Salinas Chicas
(na półwyspie Valdes): - 40 m |
|
| |
Zasoby naturalne: |
żyzne równiny pampy,
ołów, cynk, cyna, miedź, ruda żelaza, magnez, ropa, uran |
|
| |
Użytkowanie ziemi: |
grunty orne: 9%;
sady i trwałe plantacje: 1%; łąki i pastwiska: 52%;
lasy: 19%; inne: 19% (1993) |
|
| |
Zagrożenia naturalne: |
rejony San Miguel
de Tucuman i Mendoza w Andach często są nawiedzane przez
trzęsienia ziemi; gwałtowne burze zwane pamperos w Pampie
i na północnym wschodzie; powodzie |
|
| |
Problemy ekologiczne: |
erozja gleb wskutek
niewłaściwych metod zapobiegania powodziom i niewłaściwego
użytkowania; degradacja gleb nawadnianych; zanieczyszczenie
powietrza w Buenos Aires i innych większych miastach;
zanieczyszczenie wody na obszarach miejskich; zanieczyszczenie
rzek w wyniku nadmiernego używania pestycydów i nawozów |
|
|
| |
|
|
| |
Aconcagua
|
|
Peninsula Valdez
|
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
Historia |
|
| |
Przed przybyciem Europejczyków tereny obecnej Argentyny zamieszkiwali Indianie, gł. Araukanie i Guarani.
Północno-zachodnie obszary Argentyny znalazły się pod wpływem kultury Tiahuanaco (III-XII w.), a w XV w. zostały włączone
do imperium Inków.
1516 hiszpański żeglarz J. D. de Solis wpłynął do estuarium La Platy, uznając je mylnie za słodkie morze. Pozostający w
służbie hiszpańskiej Włoch G. Caboto, po dotarciu 1526 do La Platy, w poszukiwaniu żywności i bogactw przepłynął rzeką
Paraną aż na tereny dzisiejszego Paragwaju. Pozyskane od tubylców znaczne ilości srebra (z hiszpańskiego la plata)
przyczyniły się do nazwania przez niego systemu rzecznego La Platą.
1534 obszar ten otrzymał z nadania królewskiego P. de Mendoza, który zobowiązał się ponieść wszystkie koszty jego
kolonizacji, a także zabezpieczyć go przed penetracją portugalską. 1536 Mendoza założył Buenos Aires. Pierwszą stałą osadą
na terytorium obecnej Argentyny było Santiago del Estero, założone 1553. Obszary opanowane przez Hiszpanów zostały
włączone początkowo (1543) do wicekrólestwa Peru, 1776 do wicekrólestwa La Platy. 1806 Buenos Aires zostało zaatakowane
przez flotę brytyjską. Najeźdźcy zdobyli miasto, jednakże wkrótce zostali pokonani przez armię obywatelską, a 1807
brytyjskie siły ekspedycyjne zostały zmuszone do kapitulacji. Wydarzenia te przyczyniły się do wzrostu dążeń
niepodległościowych wśród miejscowej ludności.
1810 rada miejska Buenos Aires odmówiła uznania J. Bonapartego, narzuconego Hiszpanii na króla przez Napoleona I, i
usunęła hiszpańskiego wicekróla (tzw. rewolucja majowa), powołując tymczasową juntę rządzącą w imieniu prawowitego króla
Ferdynanda VII, faktycznie jednak niezależną. W walkach, w których od 1814 siłami argentyńskimi dowodził generał J. de San
Martín, wojska hiszpańskie zostały wyparte z kraju. 1816 na kongresie w Tucumán delegaci prowincji byłego wicekrólestwa
proklamowali niepodległość Zjednoczonych Prowincji La Platy, obejmujących, poza Argentyną, także Boliwię, Paragwaj i
Urugwaj, które jednak usamodzielniły się w toku walk wewnętrznych między unitarystami (zwolennikami centralizmu
państwowego, których ośrodkiem była prowincja Buenos Aires) a federalistami (dążącymi do utworzenia związku autonomicznych
prowincji, rządzonych przez caudillos).
1835-1852 władzę dyktatorską w Argentynie sprawował generał J. M. Rosas, obalony w wyniku przewrotu generała J. Urquizy
(wspieranego przez Urugwaj i Brazylię), który, po wprowadzeniu 1853 systemu federalnego, został 1854 pierwszym prezydentem
Konfederacji La Platy (wprowadzona wówczas konstytucja, z poprawkami z 1898, obowiązywała aż do 1948). Prowincja Buenos
Aires odmówiła przyjęcia nowej konstytucji i 1854 dokonała secesji, ogłaszając niepodległość. Przyłączyła się do
Konfederacji 1861, pokonana wcześniej przez siły zbrojne innych prowincji, uzyskując w niej wkrótce, dzięki przewadze
ekonomicznej, dominującą pozycję (1862 miasto Buenos Aires zostało tymczasową stolicą, 1880 stolicą związkową).
Zatargi graniczne wywoływały stałe napięcia między sąsiadami: od 1865 Argentyna uczestniczyła (obok Brazylii i Urugwaju) w
wojnie z Paragwajem (wojna paragwajska), wymuszając na nim cesję części terytorium. 1878-1879 wojska argentyńskie
dowodzone przez generała J.A. Rokę (1880 wybrany na prezydenta) włączyły do Argentyny pampasy, terytorium Indian i
gauchos, dotychczas faktycznie niezależne. 1881 Argentyna zawarła z Chile układ, na mocy którego nabyła prawa do
wschodniej części Ziemi Ognistej, a przy pomocy komisji mieszanych z udziałem USA i Wielkiej Brytanii ustaliła 1895
przebieg spornych granic z Brazylią oraz 1899-1902 z Chile na obszarze Patagonii.
Pod koniec XIX w. w Argentynie oprócz wielkich właścicieli ziemskich i hodowców bydła pojawiły się nowe grupy społeczne:
klasa średnia oraz robotnicy, powstały także nowe ugrupowania polityczne - partie radykalne i socjalistyczne. W pierwszej
dekadzie XX w. Argentyna stała się jednym z lepiej rozwiniętych gospodarczo (m.in. pokrywała połowę światowego eksportu
wołowiny) i znaczących politycznie krajów Ameryki Południowej, m.in. 1914 występowała w roli mediatora pomiędzy USA i
Meksykiem. Podczas I wojny światowej formalnie zachowała neutralność, dostarczając jednak aliantom żywność (gł. mięso i
pszenicę).
1916 sprawowane od 1880 rządy konserwatywnych oligarchii, których podstawę stanowili wielcy posiadacze ziemscy, zostały
zastąpione (dzięki ustanowieniu 1912 tajnych wyborów powszechnych) przez demokratycznie wybranych radykałów (1916-1922 i
1928-1930 władzę prezydencką sprawował H. Yrigoyen), którzy jednak ulegli korupcji. Wzrost nastrojów rewolucyjnych,
wywołanych światowym kryzysem gospodarczym 1929-1933, doprowadził do zamachu stanu, dokonanego 1930 przez generała J.F.
Uriburu, który zapoczątkował okres rządów sprawowanych przez koalicję konserwatystów i "antypersonalistycznych" radykałów,
pozostających pod kontrolą armii. Wpływ na politykę państwa odzyskała oligarchia. Sprawujący faktyczną władzę wojskowi
wzorowali się na faszystowskim nacjonalizmie, doprowadzając m.in. do zawarcia 1935 przez Argentynę wraz z Brazylią i
Urugwajem "paktu antykomunistyczego".
W latach II wojny światowej Argentyna sympatyzowała z państwami Osi, utrzymując z nimi stosunki dyplomatyczne i handlowe,
decydując się na ich zerwanie i wypowiedzenie wojny Niemcom i Japonii dopiero w III 1945, pod silną presją USA. 1943
władzę w kraju po raz kolejny przejęła armia, utrzymując ją do 1946. Dużą popularnością wśród wojskowych cieszył się
pułkownik J. D. Perón, wybrany 1946 na prezydenta. Wspierany przez swą charyzmatyczną żonę E. Perón (Evitę),
cieszącą się ogromną sympatią Argentyńczyków, sprawował władzę do 1955 (reelekcja 1951). Okres jego rządów zapoczątkował
proces gospodarczego uniezależniania się Argentyny od kapitału zagranicznego, przejawiający się m.in. w wywłaszczeniu
należących do Brytyjczyków kolei, budowie floty i przyjęciu 5-letniego planu gospodarczego (1947-1952), zmierzającego do
szybszej industrializacji kraju pod silną kontrolą państwa. Stojąc na stanowisku radykalnego nacjonalizmu gospodarczego i
politycznego (peronizm), Perón dążył do stworzenia samowystarczalnego systemu gospodarczego, głosił program tzw.
justycjonalizmu (sprawiedliwości społecznej), mechanizm władzy opierał na korporacjonizmie. 1949 doprowadził do uchwalenia
nowej konstytucji, wzmacniającej uprawnienia prezydenckie. Populistyczna strategia Peróna, mimo, iż powodowała narastające
trudności gospodarcze, przez długi okres zapewniała mu bezwarunkowe poparcie mas ludowych (gł. tzw. descamisados) oraz
stworzonego przezeń silnego ruchu związkowego. Śmierć żony (1952), próby wprowadzenia korekt do kolejnego 5-letniego planu
gospodarczego oraz konflikt z Kościołem katolickim, m.in. na tle ustawy legalizującej rozwody i prostytucję (1954),
doprowadziły do osłabienia pozycji Peróna, a w konsekwencji do interwencji armii, w której wyniku Perón podał się do
dymisji i został zmuszony do opuszczenia Argentyny.
Po przejęciu 1955 władzy wojskowi przystąpili do bezwzględnej walki ze zwolennikami prezydenta. 1958 rządy objął lewicowy
radykał A. Frondizi, obalony 1962 przez armię po nieudanych próbach porozumienia się z peronistami. 1966 w wyniku
kolejnego wojskowego zamachu stanu prezydentem został J.C. Onganía. Próba zreformowania przezeń gospodarki, m.in. przez
zastosowanie drastycznych oszczędności, spowodowała masowe wystąpienia w Cordóbie (tzw. cordobazo), które przerodziły się
w falę strajków i protestów w całym kraju. Tłumiona, zepchnięta do podziemia opozycja zorganizowała grupy
partyzancko-terrorystyczne, tzw. montoneros, którzy m.in. 1970 dokonali zabójstwa generała P.E. Aramburu (prezydenta
Argentyny 1955-1958). Powstała także lewicowa, marksistowsko-guevarystowska Ludowa Armia Rewolucyjna (ERP). 1970 wojsko
zmusiło Onganíę do ustąpienia, 1971 władzę przejął generał A.A. Lanusse, który w sytuacji nasilającej się opozycji i
narastającej fali przemocy zliberalizował nieco politykę, zapowiadając przeprowadzenie 1973 wyborów. Wzrastające poparcie
dla peronistów doprowadziło do wysunięcia przez nich Peróna jako kandydata na fotel prezydencki, jednakże nie został on
dopuszczony do wyborów. Wybory, przeprowadzone w III 1973, wygrał (wysunięty w miejsce Peróna) H.J. Cámpora.
Nowy prezydent objął oficjalnie urząd w V 1973, zapraszając w VI tegoż roku Pérona do powrotu do Argentyny i doprowadzając
we IX 1973 do kolejnych wyborów, w których wyniku prezydentem został Péron. Objąwszy urząd Perón zerwał z lewicą,
przechodząc na pozycje bardziej prawicowe. Jego rząd utworzył potajemnie szwadrony śmierci, tzw. Potrójne A (Alianza
Anticomunista Argentina). W kraju nie ustawała jednak fala przemocy, a w ruchu peronistowskim pojawiły się sprzeczności.
Po śmierci Peróna (1974) władzę przejęła, wybrana wcześniej na wiceprezydenta, jego druga żona M.E. Martinez de Perón
(Izabelita). Argentynę ogarnęła wojna domowa, w której wojsko walczyło z montoneros i ERP, pogłębiał się chaos
gospodarczy. Kres skorumpowanym i nieudolnym rządom Izabelity położył 1976 wojskowy zamach stanu, który rozpoczął
najbrutalniejszą w XX w. w Argentynie dyktaturę wojskową czterech junt, trwającą do 1983. Na czele pierwszej junty,
rządzącej Argentyną do 1981, stanęli: dowódca wojsk lądowych generał J.R. Videla, dowódca marynarki wojennej generał E.E.
Massera, dowódca lotnictwa generał O.R. Agosti. Junta wprowadziła stan wyjątkowy i zapoczątkowała tzw. Proces
Rekonstrukcji Narodowej, masowo porywając i mordując przeciwników politycznych. Utworzono dziesiątki tajnych obozów
koncentracyjnych (np. La Perla, Escuela Mecanica de la Armada), w których przetrzymywano partyzantów peronistowskiej
lewicy, montoneros, członków ERP, działaczy związkowych, dziennikarzy. Więźniów torturowano i najczęściej zabijano,
rozstrzeliwując ich lub strącając z samolotu do Oceanu Atlantyckiego lub La Platy. Liczbę tzw. desaparecidos (zaginionych)
szacuje się na ponad 10 tys. osób.
Szefami trzech następnych junt, rządzących od 1981 do 1983, byli kolejno generałowie: R.E. Viola, L.F. Galtieri i R.
Bignone. Niepowodzenia doktrynalnie realizowanej polityki gospodarczej oraz klęska poniesiona 1982 w wojnie o Malwiny /
Falklandy (stanowiące od czasów kolonialnych przedmiot sporu z Wielką Brytanią), skłócenie generałów obwiniających się
wzajemnie o jej spowodowanie, doprowadziły do masowych demonstracji i strajków, przyczyniając się 1983 do rozpisania
wyborów, które wygrała Unia Cywilno-Radykalna, powierzając stanowisko prezydenta radykałowi R. R. Alfonsinowi.
Prezydent podjął próby reform gospodarczych, usiłował także bezskutecznie zredukować inflację i zagraniczne długi. 1985
jego rząd, pod naciskiem opinii publicznej, na podstawie raportu Narodowej Komisji ds. Osób Zaginionych, opracowanego pod
przewodnictwem pisarza E. Sábato, rozpoczął proces 9 dowódców wojskowych stojących na czele lub ściśle współpracujących z
trzema juntami rządzącymi Argentyną 1976-1982. Sąd Najwyższy w Buenos Aires skazał generała J.R. Videlę i generała E.E.
Masserę na dożywocie, generała R. E. Violę na 17 lat, generała A. Lambruschiniego na 8 lat i generała O.R. Agostiego na 4
lata więzienia. Czterech pozostałych oskarżonych uniewinnionio. Kolejne bunty wojskowych doprowadziły jednak do uchwalenia
ustaw: 1986 ustawy zwanej Koniec Kropka (Punto Final), uniemożliwiającej wszczynanie nowych śledztw przeciwko wojskowym,
1987 ustawy zwanej Należne Posłuszeństwo (Obediencia Debida), zwalniającej z odpowiedzialności za represje wszystkich
oficerów (ok. 400 osób, przeciwko którym, jako wykonującym rozkazy zwierzchników, toczyły się sprawy), do stopnia
podpułkownika włącznie.
W 1991, po kolejnym buncie wojskowych, wszyscy skazani 5 lat wcześniej generałowie zostali ułaskawieni. W wyniku wyborów
1989 prezydentem został peronista C. S. Menem (reelekcja 1995), realizujący liberalny, wolnorynkowy program ekonomiczny,
zmierzający do ustabilizowania gospodarki, oraz prowadzący politykę zbliżenia do USA i Wielkiej Brytanii, z którą 1990
Argentyna wznowiła stosunki dyplomatyczne. 1998 miała miejsce pierwsza od czasu kryzysu wizyta argentyńskiego prezydenta w
Londynie. W wyborach prezydenckich w X 1999 zwyciężył konserwatywny socjaldemokrata, F. de la Rua, który w XII tegoż roku
zastąpił na stanowisku prez. C. Menema, najdłużej rządzącego w historii Argentyny szefa państwa, zapowiadając
zlikwidowanie deficytu budżetowego i wyplenienie korupcji.
Działania wojenne na Falklandach 1982r.
|
|
Zatoka na Falklandach
|
|
|
|
| |
|
|
| |
Położenie
geograficzne |
|
| |
|
Argentyna obejmuje
południową część kontynentu i z powierzchnią 2.791.810 km2
jest drugim co do wielkości państwem Ameryki Południowej,
a ósmym na Świecie.
Rozpiętość skrajnych punktów w kierunku wschód-zachód to
1425 km a północ-południe 3.800 km.
Na północy graniczy z Boliwią i Paragwajem, Brazylią i Urugwajem,
na wschodzie, aż do południowego krańca otoczona przez
Atlantyk oraz graniczy z Chile od południowego krańca
i na całym zachodzie.
|
|
|
| |
|
|
| |
Ukształtowanie
terenu |
|
| |
|
Zachodnia granica
kraju biegnie szczytami Kordyliery - najdłuższego kompleksu
górskiego na świecie. Na pograniczu Mendozy i San Juan
znajduje się najwyższy szczyt Aconcagua. Jest to również
najwyżej położony punkt na Ziemi poza Himalajami.
Na przebiegu Andów spotyka się szereg prostopadłych
odgałęzień pasm górskich dzielących obszar przedgórza
na specyficzne podregiony klimatyczne. Centrum i wschód
kraju to rozległe płaskie tereny.
|
|
|
| |
|
|
| |
Regiony
geoklimatyczne |
|
| |
Argentyna
reprezentuje kraj o wielu formach klimatycznych
i różnorodnym ukształtowaniu terenu. Góry, płaskowyże
i rozległe niziny spotykane są w wielu strefach klimatycznych
poczynając od zwrotnikowej na północy do zdecydowanie chłodnej
na południu.
Wyróżnia się następujące strefy geoklimatyczne:
|
|
| 1) Północny-zachód |
Szczególne połączenie
klimatu podzwrotnikowego z dużą wysokością nad poziomem morza
co stwarza szczególne warunki do wzrostu kaktusów. Liczne
formacje skalne wysokich partii gór przechodzące w płaskowyż
Puna, malownicze wąwozy, jary i doliny. Historyczne miejsca
osiedleń pierwotnych mieszkańców kontynentu. |
| 2) Gran Chaco |
Rozległe tereny
pierwotnego lasu strefy subtropikalnej, liczne tereny
bagienne i rozlewiskowe. |
| 3) Mezopotamia (Międzyrzecze) |
W części północnej
dominuje klimat podzwrotnikowy, w południowej jest bardziej umiarkowany.
Bogate kompleksy roślinne. Liczne bagna, pojezierza i starorzecza pomiędzy
największymi rzekami regionu Rio Parana i Rio Paraguay. |
| 4) Cuyo |
Na zachodzie teren
typowo wysokogórski z najwyższym szczytem Ameryki - Aconcagua 6960 m npm.
Część wschodnia o klimacie umiarkowanym, ale działalność człowieka
zmieniła wielkie obszary w tereny uprawne. |
| 5) Pogórze centralne (Central Sierras) |
Szereg średnio
wysokich pasm górskich (Sierra de San Luis, Sierra del Morro,
Sierra Chica, Sierra Grande) na terenie San Luis i Cordoby.
Klimat łagodny i suchy. Liczne choć nieduże rzeki i zbiorniki wodne. |
| 6)Pampa wilgotna (Humid Pampa) |
Pampa ze swoim umiarkowanym
klimatem stanowi jeden z największych na świecie terenów
wykorzystywanych rolniczo. Płaski krajobraz przecinają
wyniesienia Sierra Tandil i Sierra Ventania. |
| 7) Patagonia |
Największy region
z klimatem stopniowo coraz chłodniejszym w kierunku
południowym. Zachodnia granica to Kordyliera Andów
z licznymi kompleksami leśnymi, jeziorami polodowcowymi
i samymi lodowcami. W części centralnej płaskowyż schodzący
stromo ku wybrzeżom Atlantyku. Południowy kraniec jest
jednocześnie najdalej wysuniętym lądem na półkuli południowej. |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
| |
PARKI
NARODOWE ARGENTYNY |
|
| |
|
|
| |
Parki narodowe
Argentyński system parków narodowych i prowincjonalnych próbuje uchronić niewiarygodnie urozmaicone naturalne środowisko
tego kraju. Do najsłynniejszych parków należy zaliczyć:
Parque Nacional Iguazś, szczycący się znanym na całym świecie wodospadem ; Reserva Provincial Esteros del Iberá w
Corrientes, w którym można obserwować dziką przyrodę mokradeł pampy ; Parque Provincial Aconcagua w prowincji Mendoza, na
którego terenie znajduje się najwyższy szczyt kontynentu ; Reserva Faunística Península Valdés w prowincji Chubut, ze
wspaniałą fauną morskiego wybrzeża ; Parque Nacional Nahuel Huapi w prowincji Río Negro, z przepięknymi krajobrazami
wysokogórskimi; Parque Nacional Los Alerces w prowincji Chubut, słynący z wiekowych lasów odmiany modrzewia fitzroya
cupressoides, zwanego alerce ; Parque Nacional Los Glaciares w prowincji Santa Cruz, ze wspaniałymi kontynentalnymi
lodowcami oraz Parque Nacional Tierra del Fuego na Ziemi Ognistej, przyciągający turystów gęstymi lasami bukowymi i
urozmaiconą fauną południowego wybrzeża.
Parque Nacional Iguazś
Nawet najzagorzalsi przeciwnicy oglądania wodospadów będą zachwyceni wodospadem Iguazś. To naprawdę coś więcej niż woda
spadająca pod wpływem siły grawitacji. Moc, rozmiary i sam hałas kaskad są rzeczywiście szalenie widowiskowe. Można
spróbować przyjść wcześnie, ale i tak raczej nie należy liczyć na samotność. Park szybko zapełniają turyści i rodziny z
dziećmi.
Według legend Indian Guaraní, wodospad Iguazś powstał na rozkaz boga lasu. Pewien wojownik zakochał się w dziewczynie,
która spodobała się leśnemu bóstwu. Gdy para kochanków uciekała łodzią w dół rzeki, zazdrosny bóg sprawił, że dno rzeki
obsunęło się nagle tuż przed zbiegami. Dziewczyna wpadła w przepaść i wtedy bóg zamienił ją w skałę na dnie wodospadu, a
wojownika w drzewo rosnące na krawędzi urwiska, by oboje patrzyli na siebie przez wieki.
Geologiczna przeszłość wodospadu jest bardziej prozaiczna. Płynąca przez południową Brazylię rzeka Iguazś przecina
bazaltowy płaskowyż, który kończy się nieco powyżej jej ujścia do Parany. Rzeka tuż przed krawędzią wodospadu rozdziela
się na wiele ramion, tworząc w ten sposób kilka odrębnych cataratas.
Najbardziej widowiskowa jest półokrągła Garganta del Diablo (diabelska gardziel), którą można obejrzeć, przy
akompaniamencie ogłuszającego huku i wszechobecnej przemaczającej wszystko mżawki, podczas wycieczki statkiem lub dzięki
sieci wiszących mostków - pasarelas. Brakuje tylko liny do skoków bungy.
Pomimo nieustających prób rozbudowania infrastruktury turystycznej liczący 55 tys. hektarów Park Narodowy Iguazś zdołał
zachować swój charakter i nadal jest królestwem tropikalnych lasów, z ponad dwoma tysiącami zidentyfikowanych gatunków
roślin, mnóstwem owadów, czterystoma gatunkami ptaków oraz licznie występującymi ssakami i gadami.
Wodospad Iguazś
Przed obejrzeniem samego wodospadu warto przyjrzeć się mapie, zwiedzić tutejsze muzeum i (jeżeli została na nowo otwarta)
wspiąć się na pobliską wieżę, z której roztacza się wspaniały widok na okolicę. Należy to jednak uczynić przed południem,
zanim autobusy wycieczkowe przywiozą tłumy turystów. Opuszczając to odwiedzane tłumnie miejsce i idąc dalej w dół, można
darmowym promem przedostać się na Isla Grande San Martín, która oprócz wspaniałych widoków oferuje także schronienie przed
hałaśliwym tłumem wycieczkowiczów.
Mniejsze kaskady można obejrzeć z pasarelas (wiszących mostków), w oddali widać Garganta del Diablo. Zwiedzających wozi
regularnie kursująca kolejka z centrum turystycznego. Z ostatniego przystanku warto przejść punktu widokowego tuż na
skraju wodospadu. Widok jest imponujący i przywodzi na myśl wyobrażenia pierwszych żeglarzy z Europy, którzy po dotarciu
tutaj, widząc kaskady wody z ogłuszającym hukiem spadające w mroczne otchłanie, wyobrażali sobie, że dopłynęli do krańca
ziemi.
Park Narodowy Lihué Calel
Niewielki łańcuch górski Lihué Calel, leżący w odległości 226 km na południowy zachód od Santa Rosa, był swego czasu
ośrodkiem oporu Araukanów podczas tak zwanej Conquista del Desierto (Podbój Pustyni - Patagonii), którą dowodził generał
Julio Roca. W trakcie kampanii założono Trenque Lauquen; plany zrobił twórca Ogrodów Palermo, Czesław Jordan Wysocki -
jego też imieniem nazwano główną aleję w zbudowanym przezeń mieście. Najdzielniej wojowała z Araukanami División Norte,
nazwana La Gloria de la Patria (chwała ojczyzny), a należeli do niej polscy uchodźcy - powstańcy styczniowi. Szczególnie
wsławił się w tej wojnie Józef Zieliński, którego zniekształcone nazwisko - Ziblisque - widnieje na tablicy pamiątkowej w
murze budynku Museo Regional (w Trenque Lauquen), lekarz Tadeusz Sztyrle i wielu innych.
Ulegające eksfoliacji (wietrzeniu kulistemu) łososiowej barwy granity, z których zbudowane są góry, wznoszą się na
wysokość ok. 600 m. Barwa gór zmienia się wraz z porami roku, a nawet w ciągu dnia.
Liczący 10 tys. hektarów obszar pustkowia bywa nawiedzany przez gwałtowne burze, powodujące nagłe powodzie. Pojawiają się
wtedy okresowe wodospady. Nawet w okresie suszy wody podziemne zasilają monte - gęstwinę ciernistych krzewów, zadziwiającą
bogactwem botaniki.
Do najczęściej spotykanych przedstawicieli fauny należą lisy, guanako, mara (zając patagoński) i vizcacha (wiskacz, uroczy
kuzyn szynszyla), a spośród ptaków strusie nandu i drapieżniki, jak carancho (karakara czarnobrzucha).
Kraina Jezior
Błękitne niebo odbijające się w kryształowych jeziorach, porośnięte lasami góry przykryte czapami lodowców, czyste
andyjskie powietrze i niezliczone możliwości spędzenia czasu przyciągają w te okolice rzesze turystów przez cały rok.
Argentyńska Kraina Jezior obejmuje teren od Neuquéen po Esquel i na każdym niemal kroku oferuje przepiękne krajobrazy.
Mimo pewnego podobieństwa do Sierra Nevada w Kalifornii, europejskich Alp i właściwie wszystkich gór w Kanadzie, są tu
szczególne miejsca, zdecydowanie zasługujące na dokładniejsze poznanie.
Pierwotnymi mieszkańcami tych terenów byli Indianie Puelches i Pehuenches, zawdzięczający swą nazwę wykorzystaniu nasion
drzewa pehuén (odmiana araukarii, z pewnością wzbudzi zainteresowanie każdego turysty). Hiszpanie zaczęli podbijać te
okolice od zachodu począwszy od XVI w., ale aż do Conquista del Desierto w regionie przeważali Indianie Mapucze; napływ
osadników z Europy nastąpił dopiero w XIX w. Potomkowie Indian Mapucze żyją w Krainie Jezior do dziś, głównie w parkach
narodowych.
Parque Nacional Lanín
W krajobrazie spokojnego Parku Narodowego Lanín dominuje wulkan Lanín (3776 m), którego wierzchołek pokrywa wieczny śnieg.
Niższe części zboczy porastają bujne lasy złożone z buków południowych lenga i niezwykłych drzew pehuén (gatunek araukarii
o jadalnych nasionach). Liczne jeziora rynnowe, których brzegi pełne są znakomitych miejsc biwakowych, to pamiątki po
lodowcu plejstoceńskim. Szczegółowe informacje uzyskać można w biurze Parques Nacionales w San Martín lub w Junín.
Latem można bez problemu dotrzeć z Junín nad Lago Huechulafquen. Warto przyjechać dla wspaniałych widoków na Volcán Lanín
oraz licznych, ciekawych szlaków. Indianie Mapucze prowadzą kilka pól namiotowych: Raquithue (1,50 $ od osoby), Piedra
Mala (1,10 $) i Bahía Ca=nicul (5 $). Należy przywieźć z sobą zapasy żywności z Junín de los Andes.
Północne podejście na Volcán Lanín, które wiedzie przez zalesiony obszar wokół Lago Tromen, jest otwierane w sezonie
wcześniej niż droga z Huechulafquenu.
Z San Martín można popłynąć ku zachodnim brzegom Lago Lácar do Paso Hua Hum (przełęcz), a stamtąd dojechać drogą do
Pirehueico w Chile (do którego kursują też autobusy). Hua Hum oferuje kemping i wiele szlaków turystycznych. 15 km na
północ od San Martín, nad dziewiczym Lago Lolog, znajduje się przyjemny kemping, a samo jezioro to raj dla wędkarzy.
Parque Nacional Los Arrayanes
Leżący na półwyspie Quetrihué Park Narodowy Los Arrayanes to naturalne siedlisko spokrewnionego z mirtem drzewa arrayán, z
którego otrzymuje się korę cynamonową. (Sam półwysep jest częścią o wiele większego Parku Narodowego Nahuel Huapi).
Największy bosque (las) drzew arrayán rośnie na południowym końcu półwyspu; można doń dopłynąć łódką.
Wspaniałą przygodą jest dotarcie do lasu arrayán na rowerze. Pierwszy fragment trasy prowadzi tak stromo pod górę, że
trzeba pchać rower; po równie stromym zjeździe jest już dość równo. W przeważającej części droga jest prześliczna, bez
skał, zacieniona, a rosnące w poprzek korzenie drzew są dodatkową atrakcją. W wielu miejscach można zejść do jeziora.
Można tę wycieczkę podzielić na dwa etapy i jechać rowerem tylko w jedną stronę, a w drugą popłynąć łodzią. Trzeba tylko
upewnić się co do rozkładu rejsów i zabrać ze sobą zapas wody.
Na początku szlaku do Arrayanes, w pobliżu plaży, rozpoczyna się krótki szlak (20 minut ostrym podejściem), który prowadzi
do punktów widokowych na Lago Nahuel Huapi. Z El Cruce 3-kiolometrowa trasa na północ prowadzi do Mirador Belvedere;
kilometr dalej można oglądać Cascada Inayacal, 50-metrowy wodospad (przy bocznej drodze). Kolejne 3 kilometry marszu
pozwalają zdobyć szczyt Cerro Inayacal. Badali okolice Lago Nahuel Huapi i Río Limay, niezależnie od siebie, Ignacy
Domeyko i w 1890 r. Józef Siemiradzki, geolog i paleontolog, który napisał później pracę.
Parque Nacional Nahuel Huapi
Centrum tego pięknego parku stanowi polodowcowe jezioro Nahuel Huapi (100 km obwodu). Monte Tronador (3554 m), od
zachodniej strony, należy do pasma Andów i wyznacza granicę z Chile. Wilgotna Selva de Valdivia (Las Waldiwijski) porasta
niższe partie zboczy, natomiast górskie łąki typu alpejskiego letnią porą zachwycają bogactwem kwiecia.
Chyba najpopularniejszą wycieczką jest 60-kilometrowa Circuito Chico (mała pętla). Co 20 min z narożnika San Martín i
Morales wyrusza autobus pokonujący połowę trasy wzdłuż Lago Nahuel Huapi, aż do Puerto Pa=nuelos. Stamtąd kilka razy
dziennie odpływa statek do pięknego Puerto Blest, na ładny Península Quetrihué i turystyczną Isla Victoria. Autobus #10
jedzie w drugą stronę, w głąb lądu do Colonii Suiza (małej osady szwajcarskiej w lesie) i kończy trasę w Bahía López, skąd
można przejść pieszo krótki odcinek na koniec półwyspu Brazo de la Tristeza. Latem całą Circuito Chico pokonuje autobus
#11, a zima można przejść 6-kilometrowy odcinek pieszo, zwłaszcza, że droga nie jest ruchliwa i prowadzi przez piękne
lasy. Lepiej jest iść z Bahía López do Puerto Pa=nuelos (a nie w odwrotną stronę), ponieważ z Pa=nuelos do Bariloche
jeździ w wiele więcej autobusów.
Narciarze okupują Cerro Catedral (2400), znajdujący się 20 kilometrów na zachód od Bariloche. Jest to jeden z największych
w Ameryce Południowej ośrodków narciarskich: prawie 70 km tras różnych stopni, 32 wyciągi, kolejka linowa i rozbudowana
sieć usługowa. Ale najpiękniejsze są krajobrazy - doskonale widać szczyty otaczające jeziora. Ośrodek narciarski czynny
jest przez cały rok (latem organizuje się wycieczki piesze), zimą można wypożyczyć sprzęt i uczestniczyć w zajęciach z
instruktorem. Zapaleni rowerzyści mogą pokonać całą Circuito Chico na rowerze.
Trasy piesze prowadzą na szczyty Otto (2 godz.), Catedral (4 godz.), López (3 godz.), Campanario (30 min) oraz Monte
Tronador (10 godz.). Planując trekking należy skontaktować się z Club Andino w celu uzyskania informacji o warunkach
panujących na szlakach; śnieg może zasypać drogi nawet latem. Mapę okolicy z zaznaczonymi polami biwakowymi i kempingami
można otrzymać w biurze informacji turystycznej w Bariloche.
Parque Nacional Los Alerces
Ogromny andyjski, Park Narodowy Modrzewi leżący na zachód od Esquelu, stanowi ostoję licznej tu jeszcze odmiany modrzewia
(Fitzroya cupressoides), wielkich i długowiecznych drzew iglastych, charakterystycznych dla wilgotnych Lasów
Waldiwijskich. Oprócz modrzewi rosną tu też cyprysy, cedry żywiczne, buki południowe i arrayán (mirty). Gęstwina bambusów,
stanowiąca poszycie lasu, jest niemal niemożliwa do przebycia.
Lodowce schodzące ze zboczy Los Alerces (wysokość do 2300 m) pozostawiły po sobie malownicze jeziora i strumienie -
wymarzone miejsca dla wędkarzy. Przetaczające się na zachód burze powodują, że na rejon ten spada rocznie prawie 3000 mm
wody na metr kwadratowy, ale lato jest tu łagodne.
Największą popularnością cieszą się wycieczki statkiem z Puerto Limonao nad Lago Futalaufquen w górę Río Arrayanes do Lago
Verde . Statki wypływające z Puerto Chuaco nad Lago Menéndez płyną do miejscowości El Alerzal (modrzewisko), z której
można się dostać do lasu modrzewiowego . Godzina przerwy w podróży to dość czasu, by wybrać się na spacer pętlą biegnącą
nad Lago Cisne (Jezioro Łabędzie) i obok malowniczego wodospadu, żeby złożyć wizytę Dziadkowi - El Abuelo - najokazalszemu
samotnemu drzewu w okolicy. Bilety na wycieczkę można kupić w Esquelu. |
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
 |
|
|
| |
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
powrót
do listy regionów |
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
